بررسی اوضاع اجتماعی و اقتصادی ایران در دوره میانه با تکیه بر دیوان معزی

متون ادبی می¬تواند کمک شایانی به شناخت تاریخ در ابعاد و زمینه¬های مختلف داشته¬باشد¬. ادب فارسی و به تبع آن شعر، در انعکاس اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از ظرفیت بالایی برخوردار بوده¬¬است. در همین راستا ادبیات در دوره سلجوقی¬، به راحتی توانسته بسیاری از نشانه¬های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی ، را که کمتر در منابع تاریخی این دوره بیان شده ترسیم نماید. در این میان دیوان امیر معزی با توجه به ظرافت و دقتی که داشته¬ از جمله منابعیست که به شناخت تاریخ نانوشته دوره سلجوقی کمک می¬کند¬. وی از آنجایی که شاهد رویدادهای گوناگون دربار سلجوقی بود، توانسته تصویر نسبتا گویایی از شرایط فرهنگی¬، سیاسی و اجتماعی ایران عصر سلجوقی ارایه ¬دهد¬. پژوهش حاضر که درهشت فصل تدوین و در هر فصل به بررسی مباحث مختلف اجتماعی پرداخته¬ در پی آن بوده¬ که نشان دهد تا چه حد ادبیات و منابع ادبی می¬تواند در شناخت تاریخ و تحولات اجتماعی ایران عصر سلجوقی مؤثر باشند¬. با بررسی دیوان امیر معزی و اشعار وی این دریافت به خودی خود دست می¬دهد که گویی وی یک مورخ بوده¬. معزی بخوبی و با زیرکی تمام توانسته¬ به نوعی راوی تاریخ سلاجقه باشد¬. علاوه بر این وی تمامی مسائل اجتماعی از جمله پوشاک، معماری، سرگرمی و تفریحات و آداب و رسوم این عصر را بخوبی در میان اشعارش گنجانده¬است که با مطالعه آن¬ها اطلاعات بسیار مفیدی از این دوره بدست می¬آید.